Αν απομονώσει κάποιος ιδιαίτερες στιγμές στη δραστηριότητα και την παρουσία των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων, όπως για παράδειγμα οι εκδηλώσεις που θα φιλοξενηθούν με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων στις 21 Μαΐου ή ακόμα τη νύχτα της Πανσελήνου τον Αυγούστου, θα έλεγε πως όλα δουλεύουν ρολόι και πως η χώρα έχει κερδίσει το στοίχημα της εξωστρέφειας της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Αυτά όμως είναι μόνο κάποιες στιγμές που δυστυχώς δεν έχουν συνέχεια και διάρκεια μέσα στο χρόνο. Ο πάντα «ριγμένος» οικονομικά πολιτισμός, σε αυτή τη συγκυρία μόνο πολύ λιγότερα μπορεί να περιμένει. Και η πραγματικότητα είναι πως ο διαχωρισμός των αναγκών των μουσείων και αρχαιολογικών χώρων, έτσι όπως τον είχε κάνει ο Παύλος Γερουλάνος αναγγέλλοντας το πρόγραμμα αναβάθμισης για 176 από αυτούς, σε «βασικές, επιθυμητές και εξειδικευμένες» χρειαζόταν μία ακόμα κατηγορία: τις απολύτως στοιχειώδεις.
Η επάρκεια προσωπικού στη φύλαξη, το ωράριο, ο εκσυγχρονισμός των μουσείων με αυτόματα συστήματα ξενάγησης και έκδοσης εισιτηρίων, η λειτουργία και ο εμπλουτισμός των πωλητηρίων, η μείωση της επισκεψιμότητας ακόμα και η καθαριότητα (δηλαδή το στοιχειώδες) ακολουθούν τα μουσεία και τους χώρους και στη φετινή έναρξη της καλοκαιρινής περιόδου. Η οποία, συμβολικά και πραγματικά, ξεκίνησε με μία κλοπή, μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας.
ΟΙ ΦΥΛΑΚΕΣ ΚΑΙ ΤΑ... ΛΥΚΟΣΚΥΛΑ
Οπως μας επισημαίνει ο πρόεδρος του Πανελλήνιας Ενωσης Αρχαιοφυλάκων, Γιάννης Μαυρικόπουλος, «υπάρχει γενικότερα πρόβλημα στη φύλαξη, αλλά το βράδυ γίνεται ακόμα χειρότερο». Και στην Ελευσίνα εκείνο το βράδυ, όπως και τα υπόλοιπα, ήταν ένας μόνο νυχτοφύλακας.
Κατά τ' άλλα η περσινή περιπέτεια με τα κλειστά μουσεία και εκείνα που υπολειτουργούσαν λόγω έλλειψης φυλακτικού προσωπικού, επαναλήφθηκε, αν και σε μικρότερη κλίμακα φέτος. Το Πάσχα βρήκε τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους να δουλεύουν με μία μόνο βάρδια και να κλείνουν στις 3 το μεσημέρι, αν και κανονικά το θερινό ωράριο θα έπρεπε να ξεκινάει την 1η Απριλίου. Εξαίρεση αποτέλεσαν η Ακρόπολη και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, αφού ενισχύθηκαν με 30 και 25 αντίστοιχα πρώην υπαλλήλους του ΟΣΕ που μετατάχθηκαν στη φύλαξη αρχαιοτήτων! Συνολικά μετατάχθηκαν 450 και αναμένονται και άλλοι από την Ολυμπιακή και την ΕΘΕΛ. Και αυτό μόνο είναι αρκετό για να καταλάβουμε το σκεπτικό με το οποίο αντιμετωπίζονται τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι. Είναι το σκεπτικό του «μπαλώματος». Προσθέτουμε εδώ και το τεράστιο κοινωνικό ζήτημα που προκύπτει όταν καλείς εργαζόμενους 50 και άνω ετών κάνουν μια δουλειά για την οποία μέχρι χθες δεν γνώριζαν τίποτα. Η υποτίμηση είναι διπλή: και για την εργασιακή αξιοπρέπεια και για τον τρόπο διαχείρισης των αρχαιολογικών χώρων.
Η επί μήνες καθυστερημένη έγκριση από το υπουργείο Εσωτερικών, που θα επέτρεπε προσλήψεις συμβασιούχων αρχαιοφυλάκων, ήρθε και ξεκίνησε η ανάρτηση των προκηρύξεων. Αλλά στη λογική των περικοπών οι τελικές εγκρίσεις επιτρέπουν πολύ λιγότερο αριθμό από τις πραγματικές ανάγκες. «Οριακά θα λειτουργήσουν τα μουσεία και οι χώροι με διπλή βάρδια. Κάποιοι δεν θα μπορέσουν καθόλου, ενώ στη διάρκεια των καλοκαιρινών αδειών ή ακόμα και κάποιας ασθένειας θα αναγκάζονται να κλείνουν αίθουσες ή να γυρίζουν σε λειτουργία ώς τις 3 το μεσημέρι», διευκρινίζει ο Γ. Μαυρικόπουλος.
Και για του λόγου το αληθές: Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο με 29 μόνιμους φύλακες έχει τις μισές του αίθουσες κλειστές. Ζήτησε 160 συμβασιούχους, αλλά εγκρίθηκαν 115. Στους Δελφούς, με 27 μόνιμους, ζητήθηκαν άλλοι 38, αλλά εγκρίθηκαν 25. Αρα είτε θα κλείνουν αίθουσες του μουσείου είτε το Σαββατοκύριακο θα ανοίγει ώς τις 3 το μεσημέρι. Στη Β' Εφορεία Προϊστορικών - Κλασικών Αρχαιοτήτων (Μαραθώνας, Βραυρώνα) ζητήθηκαν 48 φύλακες και εγκρίθηκαν μόλις 24. Μόνο στον Μαραθώνα χρειάζονται 10 για να ανοίγει ως τις 8 το βράδυ. Και να θυμίσουμε ότι το στεγασμένο πρωτοελλαδικό νεκροταφείο είναι κλειστό, αφού μπορεί να ανοίγει μόνο με συμβασιούχους. Στο Μουσείο Ασιατικής Τέχνης στην Κέρκυρα, με 6 μόνιμους, εγκρίθηκαν 8 ημερήσιοι και 4 νυχτοφύλακες. Επειδή όμως η κίνηση στην έκθεση είναι κυκλική, άρα αδύνατον να κλείνουν αίθουσες, το αποτέλεσμα θα είναι η ελλιπής φύλαξη.
Οσο για την Ακρόπολη, «μπορεί να λύθηκε το πρόβλημα με τους εργαζόμενους από τον ΟΣΕ, αλλά η φύλαξη τη νύχτα παραμένει ελλειμματική, αφού χρειάζονται 12 και υπάρχουν μόλις τέσσερις. Και δύο λυκόσκυλα!» μας λέει ο αρχιφύλακας, Γιάννης Δημακάκος. Στο μεταξύ για τους υπόλοιπους χώρους γύρω από τον Ιερό Βράχο εγκρίθηκαν 113 συμβασιούχοι, δηλαδή 80 λιγότεροι από πέρυσι. Αυτή τη στιγμή οι μόνιμοι αρχαιοφύλακες είναι 1.800 και παραμένουν κενές 500 οργανικές θέσεις.
ΧΩΡΙΣ ΚΑΘΑΡΙΣΤΡΙΕΣ
Ακούγεται σαν αστείο, αλλά το πρόβλημα της καθαριότητας στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους είναι οξύτερο ακόμα και από αυτό της φύλαξης. Πρώτον, διότι δεν υπάρχει έγκριση να αμείβονται για δουλειά το Σαββατοκύριακο, δεύτερον διότι οι πολύτιμες καθαρίστριες είναι ελάχιστες.
Στην Ακρόπολη χρειάζονται 9, δουλεύουν μόνο 4. Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο καθαρίζουν 4, αλλά όχι και τα Σαββατοκύριακα. Ζήτησε να προσλάβει 10, εγκρίθηκαν μόλις 4. Το Μεγάλο Σάββατο και τη Δευτέρα του Πάσχα δεν δούλευε ούτε μία. Στην Αρχαία Ολυμπία, για δύο μουσεία και τον αρχαιολογικό χώρο δουλεύουν μόνο 5. Ζητήθηκαν να προσληφθούν 8 και εγκρίθηκαν μόνο 3. Το καινούριο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ηλιδας (εκείνο που εγκαινιάστηκε πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες) δεν έχει καμία. Στους Δελφούς, πέρυσι εργάζονταν 10 καθαρίστριες, φέτος μόλις μία και ζητήθηκαν άλλες δύο. Στη Μονή Καισαριανής καθαρίζουν οι φύλακες. Στη Φαιστό εργάζονται μία μόνιμη καθαρίστρια και μία συμβασιούχος. Στα ρεπό τους καθαρίζουν οι φύλακες. Σε ολόκληρη τη Σαντορίνη, με δύο μουσεία και δύο αρχαιολογικούς χώρους, υπάρχει μόνο μία και εκείνη με ασφαλιστικά μέτρα στο Προϊστορικό Μουσείο. Στη Λίνδο δεν υπάρχει καμία. Στο Μουσείο Ασιατικής Τέχνης δουλεύει μία μόνιμη και μία συμβασιούχος, για ολόκληρο το μουσείο και τις 12 τουαλέτες του.
ΤΑ ΑΔΕΙΑ ΠΩΛΗΤΗΡΙΑ
Υλοποιώντας την εξαγγελία του Παύλου Γερουλάνου ότι θα τυπωθούν ανανεωμένα φυλλάδια ο πρόεδρος του Ταμείου Αρχαιολογικού Πόρων, Κ. Μπαλαφούτας, μας ενημέρωσε ότι σε λίγο καιρό θα είναι έτοιμα τα φυλλάδια για 170 χώρους και μουσεία. Από κει κι έπειτα αρχίζουν τα δύσκολα. Στην ερώτησή μας αν έγιναν φέτος ενέργειες ώστε να προμηθευτούν με έντυπο υλικό ξενοδοχεία και γενικότερα τουριστικές επιχειρήσεις, απαντώντας στο πνεύμα των ημερών, μας είπε: «Ενα -ένα τα βήματα. Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά». Αλλά και γενικότερα ο σχεδιασμός υπακούει στο σκεπτικό «Ο, τι μπορούμε» και οπωσδήποτε όχι στο «Ο, τι καλύτερο».
Η προκήρυξη του ΤΑΠ για 93 προσλήψεις, ανάμεσά τους και πωλητών για τα πωλητήρια υπέστη κι αυτή περικοπές από τον αρχικό προγραμματισμό. «Σαφώς εγκρίθηκαν λιγότεροι από όσους ζήτηθηκαν» μας είπε ο Κ. Μπαλαφούτας. Υπό αυτές τις συνθήκες «τα πωλητήρια θα λειτουργήσουν κατά το δυνατόν». Δηλαδή, αντί για το θερινό ωράριο 8 με 8 το βράδυ, επελέγη μια μέση λύση 9 με 6 το απόγευμα.
Με τις επερχόμενες προσλήψεις (αφού πρώτα γίνει η διαλογή ανάμεσα στις χιλιάδες αιτήσεων που έχουν κατατατεθεί) αναμένεται να ανοίξουν και τα κλειστά πωλητήρια του πάλαι ποτέ ΟΠΕΠ σε Βεργίνα, Δελφούς, Μυκήνες, Ολυμπία, Επίδαυρο, Δήλο και Κνωσό.
Αλλά τα άδεια πωλητήρια θα εξακολουθήσουν να «εντυπωσιάζουν» τον υπουργό Πολιτισμού, με τον ίδιο τρόπο που τον εντυπωσίασαν πέρυσι εκείνα της Ρόδου. Κι ας είπε πριν από κάποιους μήνες ότι «η σωστή λειτουργία κάποιων υπηρεσιών όπως πωλητήρια - κυλικεία όχι μόνο δεν θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό, αλλά θα μας φέρει και έσοδα».
Το εργαστήριο παραγωγής αντιγράφων του ΤΑΠ υπολειτουργεί με ελάχιστους υπαλλήλους. Οι επιπλέον 9 που θα προσληφθούν «δεν φτάνουν για να λειτουργήσει κανονικά» επισημαίνει ο πρόεδρος του ΤΑΠ. Εκτιμά, δε, ότι «χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμα για να φτάσουμε σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο ως προς τον αριθμό, το είδος των πωλητέων, αλλά και ως προς την παραγωγή προϊόντων με τοπικό ενδιαφέρον». Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι και το ΤΑΠ, τελικά, θα καταλήξει σε αυτό που έκανε ο ΟΠΕΠ, δηλαδή στις εξωτερικές παραγωγές, ελπίζοντας τουλάχιστον σε καλύτερη ποιότητα. Ηδη μάλιστα «τρέχει» ένας πρόχειρος διαγωνισμός για εκμαγεία από τρίτους.
Μένει, λοιπόν, να δούμε αν φέτος θα επισκεφθούν περισσότεροι τα μουσεία μας ή θα συνεχιστεί η μείωση. Μείωση 29% στα εισιτήρια και 10% στα έσοδα είχε ο Αύγουστος του 2010 σε σχέση με τον Αύγουστο του 2009. Κατά 2% στα εισιτήρια και 1,3% στα έσοδα ήταν η αντίστοιχη μείωση το 2009 σε σχέση με το 2008.
"Προσθέτουμε εδώ και το τεράστιο κοινωνικό ζήτημα που προκύπτει όταν καλείς εργαζόμενους 50 και άνω ετών κάνουν μια δουλειά για την οποία μέχρι χθες δεν γνώριζαν τίποτα. Η υποτίμηση είναι διπλή: και για την εργασιακή αξιοπρέπεια και για τον τρόπο διαχείρισης των αρχαιολογικών χώρων".
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεμ συμφωνώ με το παραπάνω σχόλιο γιατί και οι συμβασιούχοι θα καλεστούν να κάνουν μια δουλειά για την οποία μέχρι χτες δεν γνώριζαν τίποτα.
Κατά τα άλλα και στο ΥΠ.ΠΟ.Τ. μάλλον χωρίς άδεια το καλοκαίρι θα τη βγάζουμε.